Przekształcenia i restrukturyzacje

Optymalna forma biznesu

Ulgi w spłacie zobowiązań publicznoprawnych cz. 1.

Zobowiązania publicznoprawne stanowią zazwyczaj istotną pozycję po stronie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, co skutkuje koniecznością uwzględnienia ich w trakcie sporządzenia planu restrukturyzacji. W ramach postępowania restrukturyzacyjnego – w drodze układu – może dojść m.in. do: 
  • zmniejszenia wysokości zobowiązań publicznoprawnych, 
  • rozłożenia ich spłaty na raty oraz 
  • odroczenia terminu ich wykonania. 
  Do tego jednak, aby zobowiązania publicznoprawne restrukturyzowanego podmiotu zostały objęte preferencjami w zakresie sposobu ich uregulowania muszą zostać spełnione określone przepisami prawa warunki.  Wymienione wyżej środki restrukturyzacyjne mają charakter ulg, o których stanowi art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej. I tak, organ podatkowy może: 
  1. odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty; 
  2. odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek; 
  3. umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
  Przyznanie wskazanych ulg ma miejsce: 
  1. na wniosek dłużnika, 
  2. w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym, 
  3. gdy stanowią pomoc de minimis bądź gdy stanowią pomoc publiczną na restrukturyzację. 
 

Czym jest ważny interes podatnika oraz interes publiczny 

  Przepisy Ordynacji podatkowej nie definiują pojęcia ważnego interesu podatnika ani pojęcia interesu publicznego, jednak w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuję się – definicje przywołane za wyrokiem WSA w Poznaniu z dnia 12 marca 2015 r., I SA/Po 314/15) – że:  
interes publiczny stanowi (…) dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy, sprawność działania aparatu państwowego, korektę błędnych decyzji itp. (…). Przy jej ocenie należy również uwzględnić zasadność obciążenia państwa, a w rezultacie całego społeczeństwa kosztami udzielonej w ten sposób pomocy.    ważny interes podatnika jest (…) przesłanką związaną bezpośrednio z sytuacją określonej osoby. Musi on być na tyle istotny i wyjątkowy, aby jego pominięcie przyniosło dla tej osoby wyraźnie dostrzegalne negatywne skutki, przy czym nie można przesłanki tej utożsamiać wyłącznie z koniecznością wystąpienia nadzwyczajnych zdarzeń losowych. "Ważny interes podatnika" ocenia się, mając na uwadze kryteria zobiektywizowane, zgodne z powszechnie aprobowaną hierarchią wartości, w której wysoką rangę mają zdrowie i życie, a także możliwości zarobkowe w celu zdobycia środków utrzymania dla siebie i rodziny oraz zagrożenie egzystencji; "ważnego interesu podatnika" nie można utożsamiać z subiektywnym przekonaniem podatnika o potrzebie umorzenia zaległości podatkowej.  
  W kontekście przesłanek zastosowania instytucji ulg w spłacie zobowiązań podatkowych warte odnotowania są stanowiska sądów administracyjnych podkreślające nadzwyczajny charakter tej instytucji i przesłanek uzasadniających jej zastosowanie. W wyroku z dnia 14 listopada 2013 r. (I SA/Go 189/13) WSA w Gorzowie Wielkopolskim stwierdził: 
W odniesieniu do przesłanki "ważnego interesu podatnika", w ocenie Sądu, podkreślenia wymaga pogląd wskazujący, że skoro udzielenie ulgi jest instytucją nadzwyczajną, to tym samym wypadki społeczne i gospodarcze ją uzasadniające muszą posiadać tę samą cechę. Za jej przyznaniem przemawiać zatem będą wypadki niezależne od sposobu postępowania podatnika, bądź spowodowane działaniem czynników, na które podatnik nie mógł mieć wpływu (por. np. wyrok WSA we Wrocławiu z 7 kwietnia 2004 r. I SA/Wr 735/02). 
Stanowisko to zostało także podzielone m.in. w wyroku WSA w Szczecinie z dnia 15 maja 2014 r. (I SA/Sz 241/14) oraz w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 12 marca 2015 r. (I SA/Po 315/15). O ostatnim warunku uzyskania ulgi w spłacie zobowiązań publicznych, przeczytacie Państwo w naszym wpisie pomocy de minimis i pomocy publicznej na restrukturyzację.  
Autor

Mariusz Miśkiewicz

Starszy konsultant w Zespole Doradztwa Podatkowego Mariański Group
Profesjonalizm
& Pasja
Powrót do listy

Zobacz również