Przekształcenia i restrukturyzacje

Przekształcenie poddane ocenie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej

W listopadzie 2022 r. Szef KAS wydał interesującą opinię zabezpieczającą. Opinia dotyczyła przekształcenia transparentnej podatkowo spółki jawnej w spółkę komandytową (opinia z dnia 04.11.2022 r., sygnatura DKP1.8082.3.2022). Z przedstawionych we wniosku informacji wynika, że wspólnikami spółki jawnej są spółka z o.o. oraz osoba fizyczna. Wraz z przekształceniem wspólnicy spółki jawnej mieliby się stać wspólnikami spółki komandytowej: osoba fizyczna – komplementariuszem, zaś spółka z o.o. – komandytariuszem. Komplementariusz miałby być przy tym uprawniony do 99,99% zysku w spółce komandytowej.

Przedmiotem opinii była kwestia czy tego rodzaju przekształcenie odpowiada kryteriom unikania opodatkowania określonym w art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej.

Zidentyfikowane korzyści podatkowe

Wnioskujący o wydanie opinii wskazali, że w ich ocenie planowane przekształcenie będzie wiązać się dwoma korzyściami podatkowymi. Po pierwsze będzie to obniżenie zobowiązania podatkowego w PIT wspólnika – osoby fizycznej. Po drugie – całkowite zniesienie obowiązku uiszczania daniny solidarnościowej od dochodu spółki. Pierwsza z wymienionych korzyści wystąpi z uwagi na rożne modele opodatkowania dochodów ze spółki jawnej i spółki komandytowej. Dochód osiągany przez spółkę jawną opodatkowany jest podatkiem dochodowym na poziomie jej wspólników. Z kolei zysk przypadający komplementariuszowi podlega opodatkowaniu – efektywnie – wyłącznie na poziomie spółki. Tym samym przekształcenie spowoduje osiągnięcie korzyści podatkowych przez wspólnika (osobę fizyczną) w postaci obniżenia zobowiązania podatkowego w podatku PIT. Druga korzyść, tj. brak daniny solidarnościowej, powstanie z tego względu, że dochody wspólników spółek komandytowych nie podlegają daninie solidarnościowej (nie zostały wymienione w art. 30h ust. 2 ustawy o PIT). Szef KAS potwierdził, że w sprawie zachodzą obie ww. korzyści podatkowe.

Osiągnięcie korzyści podatkowych jako główny cel przekształcenia

We wniosku o wydanie opinii wnioskodawcy argumentowali, że głównym celem przekształcenia jest wprowadzenie motywacyjnego programu menedżerskiego. Program menedżerski miałby być skierowany do kluczowych pracowników i kontraktorów, którzy wpływają na rozwój produktów i wypracowywany zysk. Program umożliwiałby objęcie ogółu praw i obowiązków komandytariusza w spółce przez nowe osoby. W ten sposób nowi komandytariusze otrzymywaliby prawo do udziału w zysku spółki, a zarazem ich odpowiedzialność za zobowiązania spółki byłaby ograniczona. Szef KAS nie podzielił tego stanowiska i uznał, że głównym celem przekształcenia pozostawało osiągnięcie korzyści podatkowych. Taka decyzja była motywowana przede wszystkim tym, że zakładane cele ekonomiczne mogą być osiągnięte przez spółkę także w jej obecnej formie prawnej.

Wybór najkorzystniejszej formy działalności to nie unikanie opodatkowania

Pomimo stwierdzenia, że głównym celem przekształcenia są korzyści podatkowe, Szef KAS uznał, że nie mamy do czynienia z unikaniem opodatkowania. Wynikająca z braku podwójnego opodatkowania komplementariusza korzyść podatkowa nie jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Konstrukcja zwolnień podatkowych adresowanych do wspólników spółek komandytowych wynika wprost z brzmienia ustawy o PIT i ustawy o CIT, a zatem z chęci osiągnięcia zamierzonego celu ustawodawcy. Co istotne, Szef KAS nie dopatrzył się w analizowanej sytuacji sprzeczności nawet pomimo przyznania komplementariuszowi prawie całego udziału w zysku spółki (tj. 99,99%). Również korzyść w postaci braku daniny solidarnościowej nie jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Ustawodawca zmieniając zasady opodatkowania spółek komandytowych nie zdecydował się wszakże na objęcie dochodów z tych spółek daniną solidarnościową.

Podsumowując...

Wydana przez Szefa KAS opinia zabezpieczająca zawiera istotny dla podatników wniosek. Mianowicie, zmiana formy prowadzenia działalności motywowana wyłącznie chęcią osiągnięcia korzyści podatkowych nie stanowi podstawy do zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Decyzja o zmianie formy organizacyjno-prawnej prowadzonej działalności stanowi przejaw korzystania z konstytucyjnej wolności działalności gospodarczej. Szef KAS słusznie zauważa, że ustawodawca nie nakazuje podatnikom prowadzenia działalności w formie skutkującej najwyższym opodatkowaniem, dlatego przekształcenie motywowane korzyściami podatkowymi samo przez się nie stanowi unikania opodatkowania w rozumieniu art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej.