Przekształcenia i restrukturyzacje
Optymalna forma biznesu
Sądowe postepowania restrukturyzacyjne – procedura.
Elementem wspólnym każdego rodzaju postepowania restrukturyzacyjnego jest zawarcie układu z wierzycielami. W samej ustawie brak definicji pojęcia „układ”. Przez układ należy jednak rozumieć swoistą umowę dłużnika z wierzycielami, na podstawie której dochodzi do restrukturyzacji zobowiązań dłużnika.
Postępowanie restrukturyzacyjne wszczynane jest co do zasady na wniosek dłużnika, ale uczestnikami postępowania restrukturyzacyjnego są również jego wierzyciele, których wierzytelności objęte zostały układem. Co do zasady, układem objęte są wierzytelności osobiste powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, przy czym decydujące znaczenie ma moment powstania wierzytelności, a nie chwila, kiedy stała się wymagalna. Należy przy tym mieć na uwadze, że pewne wierzytelności, mogą być objęte układem pod warunkiem wyrażenia na to zgody przez wierzyciela. Do wierzytelności takich zaliczamy w szczególności wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności wierzyciela korzystającego z zabezpieczenia hipotecznego, zastawem, zastawem rejestrowym czy skarbowym w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia a więc co szczególnie istotne – wierzytelności wynikające z umów kredytów.
Merytoryczną podstawą całego postępowania restrukturyzacyjnego jest plan restrukturyzacyjny. Jest to podstawowy dokument sporządzany w każdym postępowaniu restrukturyzacyjnym. Wstępny plan restrukturyzacyjny składany jest przez dłużnika wraz z wnioskiem o otwarcie postępowania zaś właściwy plan restrukturyzacyjny sporządzany jest w zależności od rodzaju postępowania, przez nadzorcę układu, nadzorcę sądowego albo zarządcę, i składany już w toku postępowania. Plan restrukturyzacyjny zawiera w szczególności analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika, opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów oraz rodzaj i harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych, opis metod i źródeł finansowania.
Plan pełni również funkcję uzasadnienia dla propozycji układowych składanych wierzycielom a także źródło informacji dla wierzycieli, które będą stanowiły podstawę do podjęcia decyzji na temat głosowania nad układem. Decyzja ta jest w głównej mierze uzależniona od rodzaju propozycji układowych zaproponowanych przez dłużnika wierzycielom. Istnieje kilka sposobów restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. Są to w szczególności odroczenie terminu spłaty, rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie wysokości zobowiązań lub konwersja zobowiązań na udziały lub akcje. Nie ma przy tym obowiązku, aby wszyscy wierzyciele otrzymali takie same propozycje restrukturyzacji ich zadłużenia. Można podzielić ich na grupy i każdej grupie zaproponować inny sposób.
Najistotniejsza rola wierzycieli sprowadza się więc do decydowania o tym, czy układ w ogóle zostanie przyjęty. W zależności od wyboru typu postępowania restrukturyzacyjnego głosowanie wygląda nieco inaczej. W przypadku większości postępowań restrukturyzacyjnych głosowanie nad układem odbywa się na zgromadzeniu wierzycieli. Odbywa się ono po sporządzeniu spisu wierzytelności i przedstawieniu propozycji układowych. Wierzyciele głosują sumą wierzytelności umieszczoną w zatwierdzonym spisie wierzytelności lub tytule egzekucyjnym. Głosowanie nieco inaczej wygląda przy postępowaniu o zatwierdzenie układu, kiedy to dłużnik zbiera głosy nad układem a wyniki głosowania umieszcza we wniosku o zatwierdzenie układu.
Istotną kwestią związaną z funkcją postępowań restrukturyzacyjnych, w postaci ochrony dłużników przed wierzycielami, która ma umożliwić mu dalsze działanie, są skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. W zależności od rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego różnie przedstawia się kwestia prawa dłużnika do zarządu własnym majątkiem. W postępowaniu sanacyjnym dłużnik zostaje pozbawiony prawa zarządu majątkiem, w przyspieszonym postępowaniu układowym i postępowaniu układowym prawo zarządu zostaje jedynie ograniczone, a na etapie samodzielnego zbierania głosów w postępowaniu o zatwierdzenie układu prawo dłużnika zarządu majątkiem nie doznaje ograniczenia. Zakres uprawnień dłużnika, któremu pozostawiono zarząd majątkiem, ogranicza się jednak do tzw. czynności zwykłego zarządu.
Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego ma na celu również swoiste zabezpieczenie gruntu ekonomicznego przedsiębiorstwa dłużnika. Po otwarciu postępowania nie można takiemu dłużnikowi wypowiedzieć umowy najmu lub dzierżawy, a także umów kredytu, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego. To co chyba najistotniejsze dla restrukturyzowanego przedsiębiorcy i co zapewnia najskuteczniejszą ochronę to zawieszenie z mocy prawa postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych układem, wszczętych przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego. W przypadku postępowania sanacyjnego także zawieszenie postępowań egzekucyjnych wszczętych przed otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego skierowanych do majątku dłużnika wchodzącego do masy sanacyjnej, a więc również dotyczących wierzytelności nieobjętych układem.
Istotna jest również niedopuszczalność wszczęcia nowych postępowań egzekucyjnych oraz wykonania postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzeniu zabezpieczenia roszczenia. Należy jednak mieć świadomość że otwarcie przyspieszonego postępowania układowego nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych oraz przed sądami polubownymi w celu dochodzenia roszczeń wynikających z wierzytelności umieszczonych w spisie wierzytelności.
Procedura wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych zasadniczo sprowadza się do zawarcia układu dłużnika z wierzycielami, który następnie jest zatwierdzany przez sąd. Nie mniej ustawodawca wprowadził cztery typy postępowań restrukturyzacyjnych i jest to: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe, oraz postępowanie sanacyjne. Opisane one zostaną w następnym wpisie.
Magdalena Grzywaczewska-Łuczkowska
Radca prawny, Menedżer Zespołu Prawnego w Mariański Group
Profesjonalizm
& Pasja