Sprzedaż firmy

Połączenie odwrotne polega na przejęciu spółki dominującej (spółki matki) przez spółkę zależną (spółkę córkę), niekiedy jednoosobową. W wyniku połączenia spółka zależna jako spółka przejmująca nabywa wraz z majątkiem spółki przejmowanej udziały albo akcje własne reprezentujące większość swojego kapitału zakładowego.

Połączenie odwrotne po nowelizacji Kodeksu spółek handlowych

Do zmiany Kodeksu spółek handlowych z marca 2020 r. dopuszczalność przeprowadzenia połączenia odwrotnego wzbudzała liczne kontrowersje w doktrynie oraz orzecznictwie, w związku z zakazem nabywania własnych udziałów lub akcji przez spółki kapitałowe. Jak już wspomniano, w przypadku tego rodzaju połączenia spółka zależna nabywa bowiem udziały własne, które wchodzą w skład majątku spółki dominującej. Pomimo wątpliwości, w doktrynie przeważał nurt liberalny wskazujący na możliwość dokonania połączenia odwrotnego. Również sądy rejestrowe co do zasady nie odmawiały wpisu takich połączeń do Krajowego Rejestru Sądowego.

Obecnie nie budzi już wątpliwości możliwość dokonywania połączeń, w których spółką przejmującą jest spółka zależna, a spółką przejmowaną – spółka dominująca. Ustawodawca wyraźnie dopuścił możliwość wydawania wspólnikom spółki dominującej (przejmowanej) udziałów lub akcji własnych nabytych w wyniku połączenia przez spółkę przejmującą (zależną). W uzasadnieniu do nowelizacji ustawy wskazano, że celem ustawodawcy było usprawnienie przeprowadzania tzw. połączeń odwrotnych.

Uproszczona forma połączenia

Jedną z cech połączenia odwrotnego jest to, że nie zachodzi konieczność uprzedniego podwyższania kapitału zakładowego oraz umorzenia udziałów (akcji) własnych nabytych w wyniku połączenia. Spółka przejmująca nie musi wydawać udziałów w podwyższonym kapitale na rzecz udziałowca spółki przejmowanej. W praktyce w wyniku tej transakcji, udziałowcy spółki przejmowanej otrzymują na tyle znaczącą liczbę udziałów w spółce przejmującej, że uzyskują nad nią kontrolę.

Połączenie odwrotne to atrakcyjny kierunek połączenia zwłaszcza w tych sytuacjach, gdy spółka zależna jest spółką operacyjną, jest rozpoznawalna na rynku albo posiada istotne – z punktu widzenia konkretnej działalności gospodarczej – koncesje, zezwolenia, licencje lub inne decyzje. Ten rodzaj połączenia znajduje swoje uzasadnienie również, gdy likwidacja spółki zależnej na skutek przejęcia przez spółkę dominującą skutkowałaby wygaśnięciem koncesji lub zezwolenia. W takich sytuacjach właścicielom grupy kapitałowej zależy najczęściej na zachowaniu historii, wizerunku czy uprawnień spółki zależnej, co mogłoby być nieosiągalne w drodze innego sposobu przejęcia.

Połączenie odwrotne a stanowisko KIS

Dodać również należy, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 12 marca 2021 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.15.2021.1.IZ, potwierdził, że przeprowadzenie połączenia odwrotnego bez podwyższania kapitału zakładowego spółki przejmującej nie będzie skutkować powstaniem przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o CIT.

Ten nietypowy kierunek połączenia  prowadzący do przejęcia spółki matki przez spółkę córkę może stanowić efektywny sposób restrukturyzacji lub konsolidacji w ramach grup kapitałowych. Połączenie odwrotne może stanowić atrakcyjny sposób uproszczenia struktury grupy kapitałowej, przy założeniu kontynuacji działalności spółki zależnej, która dotychczas pełniła rolę spółki operacyjnej.