Obsługa prawna spółek

Wraz z nowym rokiem wejdą w życie zmiany w prawie konsumenckim rozszerzające ochronę, przysługującą dotychczas wyłącznie konsumentom, na przedsiębiorców zawierających umowę w zakresie nienależącym do przedmiotu ich działalności gospodarczej. Zmiany te z pewnością powitają z radością przedsiębiorcy zyskujący nowe uprawnienia, jednak dla większości biznesów nowelizacja to kolejne utrudnienie, do którego warto się odpowiednio przygotować.  

Co się zmieni?

Niektóre przepisy dotyczące konsumentów będą miały zastosowanie do osób fizycznych, które zawierają umowę bezpośrednio związaną z ich działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego. Od 1 stycznia 2021 roku do niektórych przedsiębiorców zastosowanie będą miały przepisy dotyczące:

• bezskuteczności i zakazu stosowania klauzul abuzywnych, czyli niedozwolonych postanowień umownych,
• odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi i roszczeń związanych z wadliwością rzeczy sprzedanej,
• praw klienta w zakresie odstąpienia od umowy zawartej na odległość oraz obowiązków sprzedawcy w tym zakresie.

Należy zaznaczyć, że ochrona konsumencka zostanie rozciągnięta wyłącznie na przedsiębiorców wpisanych do CEIDG, a nowe uprawnienia i obowiązki będą miały zastosowanie jedynie w stosunku do umów zawartych od 1 stycznia 2021 roku.  

Jak ustalić, czy umowa ma dla klienta charakter zawodowy?

Charakter zawodowy będą miały te umowy, które przedsiębiorca zawiera w zakresie, w jakim profesjonalnie oferuje swoje usługi na rynku. Przykładowo mechanik, który kupuje części samochodowe bez wątpienia zawiera umowę mającą dla niego charakter zawodowy. W tym zakresie jest profesjonalistą i posiada odpowiednią wiedzę, stawiającą go na równi z kontrahentem – sprzedawcą. Jeżeli jednak ten sam mechanik nabywa drukarkę niezbędną m.in. do drukowania faktur (a zatem bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością), to tej umowie nie można przypisać charakteru zawodowego. W podobnie uprzywilejowanej sytuacji będzie np. w razie zawarcia umowy z operatorem telefonii komórkowej. Przepisy nowelizacji przewidują, że charakter ten może wynikać w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez tą osobę działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG. Weryfikacja kodów PKD w ewidencji nie powinna stanowić problemu dla przedsiębiorców. Należy mieć jednak na uwadze, że zakres przedmiotu działalności ujawniony w CEIDG można zmieniać. Warto w związku z tym pamiętać o analizie historii zmian wpisu, by ustalić jakie kody były ujawnione w spisie w dacie zawarcia umowy. Dodatkowym rozwiązaniem umożliwiającym weryfikację tej kwestii jest odebranie od przedsiębiorcy oświadczenia, co do charakteru zawieranej przez strony umowy.  

Jak się przygotować do nadchodzących zmian?

Co do zasady ustalenie zawodowego charakteru umowy istotne będzie dopiero w momencie wystąpienia przez kontrahenta z roszczeniami i chęci skorzystania z przyznanych przedsiębiorcom uprawnień konsumenckich. Jednak – jak to zwykle ma miejsce w stosunkach prawnych – warto do takiej sytuacji i obrony przed ewentualnymi roszczeniami przygotować się i zawczasu ustalić stosunki między stronami. Kluczowe w tym zakresie jest odpowiednie dostosowanie - w zakresie wskazanych powyżej kwestii -regulaminów świadczenia usług (zwłaszcza drogą elektroniczną) oraz używanych wzorów OWU. Dotychczas dokumenty te odmiennie traktowały konsumentów i przedsiębiorców. Obecnie koniecznym będzie wprowadzenie do nich trzeciego rodzaju podmiotów – przedsiębiorcy-konsumenta. Dodatkowo, dla uniknięcia trudności w razie wystąpienia kontrahenta z roszczeniami „konsumenckimi”, należy rozważyć wprowadzenie dodatkowych rozwiązań umożliwiających weryfikację, czy zawarta umowa ma dla przedsiębiorcy charakter zawodowy. Dotychczas oczywistym wyznacznikiem traktowania kontrahenta w inny sposób sposób, było wystawienie faktury VAT. Obecnie okoliczność ta nie będzie miała wielkiego znaczenia, ponieważ niektórzy przedsiębiorcy również będą korzystali z częściowej ochrony konsumenckiej. W grę wchodzić może zatem - w przypadku serwisów internetowych - zamieszczenie odpowiedniego pola wyboru w formularzach dostępnych na stronach internetowych przy składaniu zamówienia. Z kolei w razie sprzedaży bezpośredniej, oświadczenie o zawodowym charakterze umowy odebrać można przy przyjmowaniu zamówienia czy też pobieraniu danych do faktury VAT. Wówczas warto zamieścić na fakturze odpowiednią adnotację, że zgodnie ze złożonym przez przedsiębiorcę oświadczeniem, łącząca strony umowa ma dla niego charakter zawodowy lub też nie.  Należy jednak wprowadzić odpowiednie procedury, w których charakter umowy będzie faktycznie potwierdzany z przedsiębiorcą. Wymuszenie takiego oświadczenia na przedsiębiorcy będącym osobą fizyczną lub też zamieszczenie takiej adnotacji na fakturze bez możliwości wcześniejszej weryfikacji stanu faktycznego przez tego przedsiębiorcę, nie spowoduje wyłączenia uprawnień przyznanych na podstawie nowelizacji. Dlatego też istotnym jest nie tylko odpowiednia modyfikacja formularzy faktur, ale też wprowadzenie procedur oraz przygotowanie pracowników odpowiedzialnych za wystawianie tych dokumentów. Na marginesie, przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG, którzy ujawnili w ewidencji bardzo szeroką listę kodów PKD, należy zalecić ograniczenie wpisu do faktycznego zakresu prowadzonej działalności.