Obsługa prawna spółek

Zgłaszanie naruszeń przez pracowników (lub inne osoby dokonujące zawiadomień o zaistniałych nieprawidłowościach, w tym współpracowników czy kontrahentów) może – pomimo oczywistej zasadności – budzić niekiedy wątpliwości co do słuszności podejmowanych działań, a także być źródłem stresu. Wszystko dlatego, że co do zasady sygnalizowanie błędów od zawsze utożsamiane jest z donosicielstwem, które ma zdecydowanie pejoratywny wydźwięk w naszej kulturze. Aby zatem zachęcić pracowników do zgłaszania nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizacji, której są częścią, przed przedsiębiorcami stanie bardzo istotne wyzwanie: zapewnienie sygnalistom prawidłowej ochrony, tak, aby czuli się bezpieczni i aby sygnalizowanie owych przypadków nieprawidłowości nie wiązało się dla nich z jakimkolwiek dyskomfortem.

Środki wsparcia – co to takiego?

Wśród tego rodzaju instrumentów ochronnych wyróżniamy właśnie środki wsparcia, które określić można jako środki ochrony pośredniej. Nie oddziałują one bezpośrednio na sferę praw i obowiązków sygnalisty, niemniej poprzez oddziaływanie pośrednie również w istotny sposób wpływają na jego sytuację. Dyrektywa przewiduje, że to państwa członkowskie będą decydowały o tym, kto będzie udzielał owych środków wsparcia, natomiast same środki wsparcia to z jednej strony działania mające na celu zwiększenie wiedzy i świadomości obywateli (potencjalnych sygnalistów) – w szczególności poprzez działania informacyjne i poradnictwo prawne, a z drugiej jako pomoc prawną udzielaną już na etapie konkretnych toczących się postępowań karnych lub cywilnych. Zasadniczym założeniem dyrektywy o ochronie sygnalistów jest stworzenie oraz wdrożenie odpowiednio ukształtowanego i sprawnie funkcjonującego systemu zgłaszania nieprawidłowości, co winno być powiązane z prawnymi gwarancjami ochrony osób dokonujących tego rodzaju zgłoszeń, a sama kwestia sygnalizacji nieprawidłowości uznawana jest za jedno z najistotniejszych wyzwań, któremu już niebawem będą musieli stawić czoła przedsiębiorcy.

Środki wsparcia w dyrektywie

Dyrektywa o sygnalistach nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia określonym osobom dokonującym zgłoszenia dostępu do środków wsparcia, do których zaliczamy m. in.:

• bezpłatny i otwarty dla wszystkich dostęp do kompleksowych i obiektywnych informacji oraz porad na temat dostępnych procedur i środków ochrony prawnej, a także na temat praw przysługujących sygnaliście;
• skuteczną pomoc ze strony właściwych organów w kontaktach z wszelkimi odpowiednimi organami zaangażowanymi w ochronę przed działaniami odwetowymi
• pomoc prawną w postępowaniach karnych i transgranicznych postępowaniach cywilnych, a także doradztwo prawne lub inna pomoc prawną;
• wsparcie psychologiczne;
• wsparcie finansowe.

W praktyce obrotu gospodarczego zasadne może okazać się zagwarantowanie owego wsparcia psychologicznego w szczególności tym pracownikom, którzy stali się ofiarami molestowania seksualnego czy mobbingu, jak również tym, których zgłoszenia dotyczą naruszeń zasad BHP, wskutek których doszło do wypadku przy pracy. Są to bowiem przypadki, które szczególnie uzasadniają udzielenie sygnalistom specjalistycznej pomocy mającej na celu poradzenie sobie z często traumatycznymi emocjami towarzyszącymi tego rodzaju doświadczeniom.

Katalog środków wsparcia, z których korzystać będą mogli sygnaliści jest katalogiem otwartym i może być zatem znacznie szerszy niż ten wynikający z dyrektywy. To praktyka z pewnością pokaże, jakie będą potrzeby w tym zakresie oraz zadania, którym sprostać będą musiały państwa członkowskie, by właściwie chronić i wspierać osoby zgłaszające.

Z perspektywy przedsiębiorców kwestia zapewnienia odpowiedniego wsparcia sygnalistom jest o tyle istotna, że może mieć znaczny i bezpośredni wpływ na aktywność pracowników w zakresie zgłaszania zauważonych naruszeń prawa w ich miejscu pracy – przedsiębiorstwie.