Podatki

Weryfikacja rozliczeń podatkowych wspólników spółki osobowej, w której w ciągu roku doszło do zmiany proporcji udziałów, pokazuje, iż powszechnie przyjmowane jest błędne założenie co do metody obliczenia rocznego zobowiązania wspólnika. Zakłada się bowiem, że jeżeli wielkość przypadających na poszczególnych wspólników udziałów w zysku na koniec roku uległa zmianie, to dochód za dany rok powinien zostać ustalony zgodnie i proporcjonalnie do wielkości udziału w zysku jaki obowiązywał w ciągu roku podatkowego. Sposób ten jest błędny ponieważ pomija jedną istotną okoliczność - że wyłącznie ostatnia uchwała spółki dot. podziału zysku jest wiążąca dla rocznego rozliczenia wspólników.

Jak rozliczyć wspólników prawidłowo?

Wspólnicy spółki powinni opodatkować rzeczywiście uzyskany dochód z udziału w spółce przypadający na nich na ostatni dzień bieżącego roku obrotowego. W przypadku zatem, gdy wielkość przypadających na nich udziałów w zysku na koniec bieżącego roku obrotowego spółki w stosunku do wielkości tych udziałów przyjętych do obliczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych uległa zmianie, to dochód za dany rok obrotowy powinni ustalić zgodnie z wielkością udziału w zysku ustaloną na koniec roku obrotowego spółki, a nie zgodnie z wielkością udziału w zysku przyjętą do obliczania poszczególnych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Dla rozliczenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym u danego wspólnika – proporcja w dochodach Spółki powinna zatem być liczona według ostatniej uchwały dot. podziału zysku.

Niedopłaty i nadpłaty podatku

W konsekwencji zmiany proporcji udziału w zyskach, dokonując kalkulacji rocznego zobowiązania wspólnika może się okazać, że z tytułu dokonanych wpłat zaliczek powstanie obowiązek uiszczenia dopłaty lub niedopłata w podatku dochodowym. Jest to naturalna konsekwencja zmiany proporcji udziałów w zysku, jaką ustalono na dany rok podatkowy.

Podkreślić przy tym należy, że jeżeli w ciągu roku zaliczki kalkulowane są według obowiązującej w danym czasie proporcji, to jest to postępowanie prawidłowe (przyjmując prawidłowość rachunkowego ujęcia przychodów i kosztów danego miesiąca). Zmiana w trakcie roku obrotowego i po jego zakończeniu proporcji, w jakiej wspólnik uczestniczy w zyskach spółki osobowej, nie spowoduje więc u niego konieczności korekty odprowadzonych w ciągu roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy i zapłaty odsetek za zwłokę.

Czy powstanie zaległość podatkowa?

Jeżeli udział w zysku spółki za cały rok podatkowy wg ostatecznej proporcji będzie wyższy niż ten jaki był założony u danego wspólnika w trakcie trwania roku podatkowego, to spowoduje to obowiązek dopłaty podatku w stosunku do zapłaconych zaliczek. Nie może być jednak przy tym mowy o powstaniu zaległości podatkowej. Jeżeli bowiem podatnik odprowadzał zaliczki, obliczone na podstawie obowiązującej w danym momencie proporcji, uznać należy, że zaliczkę uiścił w terminie i we właściwej wysokości. Nie ma podstaw, aby wskutek późniejszych zdarzeń (przyjęcia ostatecznej proporcji) uznać z mocą wsteczną, że zaliczki, które w dniu odprowadzania były obliczone i uiszczone prawidłowo, uznać za opłacone nie w pełnej wysokości. W takiej sytuacji podatnik winien zatem dopłacić podatek, ale nie będzie miał obowiązku uiszczenia oprocentowania, ponieważ nie zaistniała zaległość podatkowa.

Jeżeli natomiast suma zaliczek okazuje się wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi nie przysługują odsetki od nadpłaconego zaliczkami podatku. Organ podatkowy będzie miał więc obowiązek zwrócenia nadpłaconego podatku, ale bez odsetek, ponieważ zaliczki w chwili ich pobierania były należne zgodnie z obowiązującą w ciągu roku uchwałą wspólników.

Taka wykładnia przepisów prawa podatkowego (w zakresie naliczania odsetek) pozwala zachować symetrię w obowiązkach podatnika oraz organu podatkowego (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 listopada 2020 r., znak: 0115-KDIT3.4011.597.2020.1.AD).