Podatki
Ryczałt jako alternatywa dla przedsiębiorców?
Zgodnie z zapowiedziami Polskiego Ładu wszystkie dochody przedsiębiorców zostaną obciążone 9% stawką na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej będą rzeczywiste dochody przedsiębiorcy w miejsce stałej opłaty ryczałtowej. Ponadto, zlikwidowana zostanie możliwość odliczenia części zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych. W efekcie, oznacza to de facto wzrost podatku o 9 punktów procentowych. Z 19% do 28% dla podatku liniowego; z 17% do 26% dla pierwszej stawki wg skali podatkowej.
Według zapewnień projektodawców alternatywą ma być ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Już w 2021 roku znacząco podniesiono limit przychodów pozwalających na wybór tej formy opodatkowania, bo aż do równowartości 2.000.000 Euro.
Od początku obowiązywania tej formy opodatkowania wskazywano, że jest ona atrakcyjna tylko dla osób nieponoszących istotnych kosztów uzyskania przychodów. Przede wszystkim dotyczyć to będzie osób samozatrudnionych. Prowadzących działalność usługową niewiążącą się z istotnymi kosztami (lekarze, pracownicy służby zdrowia, informatycy, inżynierowie). Związane jest to przede wszystkim z bardzo wysoko określonymi stawkami tego podatku, które są obliczane do przychodu.
Przykładowo wynoszą one:
- 17 % przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów;
- 15 % przychodów z działalności usługowej wymienionej w ustawie;
- 8,5 % przychodów do kwoty 100 tys. zł i 12,5 % dla wyższych przychodów m.in. z najmu nieruchomości i innych rzeczy (także w odniesieniu do składników majątku związanych z działalnością gospodarczą);
- 5,5 % przychodów m.in. z działalności wytwórczej lub robót budowlanych;
- 3,0 % przychodów m.in. z działalności gastronomicznej (z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 %).
Należy domniemywać, że stawki te powinny być kalkulowane na podstawie rentowności poszczególnych rodzajów działalności. Trudno jednak odnaleźć jakiekolwiek materiały pozwalające na potwierdzenie, że takie analizy prowadzono. Warto przy tym dokonać porównania ze wskazanymi w art. 24b ust. 2 PDOFizU wskaźnikami udziału dochodu w stosunku do niektórych rodzajów przychodu. Przykładowo dla działalności w zakresie usług adwokackich wynosi on 80 %. Gdyby przyjąć taki wskaźnik, to stawka podatku zryczałtowanego winna wynosić 13,6 % (100 x 80 % x 17 %). Jednak stawka zryczałtowanego podatku przychodowego dla tych usług wynosi 17 %, a tym samym może być tylko opłacalna dla osób osiągających dochody znacznie powyżej progu podatkowego, bądź ponoszących znacznie niższe koszty uzyskania przychodów. Dodatkowo, po wejściu w życie ustawy podatkowej, łączne obciążenie wzrośnie o stawkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1/3 stawki ryczałtu, co ostatecznie przesądzi, że nie będą one atrakcyjne dla osób prowadzących działalność gospodarczą inną niż tzw. samozatrudnienie.
