Fundacje rodzinne. Firmy na pokolenia

Obowiązujące od 22 maja bieżącego roku przepisy o fundacjach rodzinnych są nadal stosunkowo nieprecyzyjne. Czekają na uściślenie wykładni przez organy podatkowe oraz sądy. Oznacza to, iż do czasu wypracowania jednolitej linii orzecznictwa, założycieli fundacji rodzinnych czeka jeszcze sporo wątpliwości w przypadku ustalenia co dokładnie jest dozwoloną przez ustawę działalnością gospodarczą fundacji rodzinnej. 

Kryptowaluty a fundacje rodzinne

Problem niedoprecyzowanych przepisów dotyczy min. nabycia kryptowalut przez fundację rodzinną. W obecnym stanie prawnym, istnieje katalog dozwolonej działalności gospodarczej, która może być prowadzona przez fundację rodzinną, a z której dochód będzie korzystać ze zwolnienia z podatku CIT. W art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej wymienione zostało min. nabywanie i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze. Oznacza to, iż ustawodawca dosyć ogólnie wymienił dozwoloną działalność inwestycyjną. Nie sprecyzował czy działalnością dozwoloną dla fundacji rodzinnej będzie nabywanie i zbywanie kryptowalut. Sformułowanie „instrumenty pochodne i prawa o podobnym charakterze” mogłoby stanowić furtkę do uznania, że fundacja rodzinna osiągając dochód z kryptowalut korzystała z przyznanego jej zwolnienia z podatku dochodowego. 

Interpretacja fiskusa

Niestety fiskus nie zgadza się z powyższym stwierdzeniem. W interpretacji z dnia z 4 sierpnia 2023 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.312.2023.1.KS) uznał, że kryptowaluty nie mogą być uznane za instrumenty finansowe, albo za prawo o podobnym charakterze do papierów wartościowych i instrumentów pochodnych. Argumentował przy tym, że kryptowaluty nie posiadają cech charakterystycznych dla instrumentów finansowych, które są wymienione wprost w przepisie. M.in. poprzez fakt, iż są cyfrowymi wyznacznikami wartości, których obrót nie podlega wysoce sformalizowanemu reżimowi obrotu instrumentami finansowymi, ani też nadzorowi organów państwowych. Takim organem może być np. Komisja Nadzoru Finansowego. Dodatkowo fiskus dodał, że kryptowaluty są pojęciem zdefiniowanym w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Celowo więc zostały pominięte przez ustawodawcę w ustawie o fundacjach rodzinnych. Dodatkowo, nie zaliczył także krypotowalut do kategorii zagranicznych środków płatniczych, wymienionych w katalogu działalności dozwolonej ustawy o Fundacjach Rodzinnych.

Ryzykowność Inwestycji w kryptowaluty

Może się wydawać, że intencją ustawodawcy (ratio legis) było stworzenie instytucji (fundacji rodzinnej), która ma na celu ochronę majątku, a nabywanie kryptowalut należy do kategorii inwestycji bardzo ryzykownych. Należy stwierdzić, iż ceny/wartość krypowalut są dużo bardziej zmienne w czasie, względem klasycznych papierów wartościowych lub akcji, a także obligacji. Jednak warto mieć na uwadze, że ustawodawca wymienił nabywanie akcji/papierów wartościowych jako dozwoloną działalność gospodarczą fundacji rodzinnej. One

również wiążą się z ryzykiem poniesienia straty, które nie było do przewidzenia w momencie zakupu. Zróżnicowanie podatkowego traktowania krypotowalut w stosunku do innych papierów wartościowych wydaje się więc nieuzasadnione.

Gdyby okazało się, że niekorzystna interpretacja fiskusa będzie podtrzymana przez sądy administracyjne, będzie to oznaczać, że jedynym sposobem na inwestowanie w kryptowaluty przez fundację rodzinną będzie zakup przez fundację rodzinną instrumentu finansowego pochodnego, którego instrumentem bazowym będzie kryptowaluta (pośredni zakup).